Stel u voor dat u staat op de nog onontgonnen plek waar u later gaat bouwen. U ziet de wolken langs de lucht, de horizon, u geniet van een warm zonnetje, u ruikt het gras, hoort de vogels of anders tikt de regen op uw paraplu, de wind giert door de bomen, uw voeten staan in de drassige bodem. Hoe dan ook: u ervaart de natuur met al uw zintuigen. Zo gauw het leeuwendeel van alle bouwopgaven gerealiseerd is, is dit alles plotsklaps over. De muren van elk gebouw scheiden u af van geluid, temperatuur, regen, wind. Uw huis is uw bescherming, uw vesting “tegen” de natuur. Althans, dat is vrijwel altijd het geval. Mij is er veel aan gelegen te trachten de natuur en de mens zo dicht mogelijk bij elkaar te houden.

Ik ontwerp een gebouw zo dat het de waarde van de plek compenseert aan de natuur, zodat de mens die daar gaat wonen zoveel mogelijk verbonden wordt met aarde, lucht, water, licht en alle andere krachten die een mens in de kosmos kan ervaren. De vier elementen staan daarvoor symbool en worden ook met elkaar verbonden in een samenhang die door de wensen van de opdrachtgever en de mogelijkheden van de bestaande plek worden bepaald. Fysieke mogelijkheden tot ervaring van de wereld om ons heen zijn belangrijk, maar net zo groot is het belang van de verbeelding. Een huis dat op zorgvuldige wijze is verweven met het daglicht heeft als vanzelf een lichte atmosfeer in alle betekenissen van het woord. Een huis dat hemelwater zichtbaar terug laat vloeien naar de aarde geeft zowel aan de aarde als aan de zon iets terug. Een huis waaraan vogels zich kunnen koesteren heeft bijna de waarde van een boom.

Zo kan een huis in plaats van een vesting een gezonde, helende plek zijn voor de mens. Materialen die ademen en die natuurlijke warmte hebben als je ze aanraakt vormen met het appèl dat zij kunnen doen aan alle twaalf (jawel!) zintuigen ook een deel van een gezond leven.

U kent vast wel van die momenten in uw leven die u altijd bijblijven. Zo’n moment verleent waarde, uw hele leven lang. Zo zijn er ook plekken die zo waardevol zijn dat zij waarde verlenen aan een heel bouwwerk. Mensen hebben behoefte aan zo’n “eigen” plek. Niet alleen de ruimte, maar de plek. Niet alleen eigendom, maar ècht eigen. De tijd kan daarbij een hulpmiddel zijn .Tijd en ruimte kunnen in elkaar overgaan, zo heb ik eens gedroomd. “De tijd bouwen” is een wat abstract idee waarvan de verwerkelijking nog buiten bereik, ligt, maar MET de tijd bouwen is alvast een begin.

Het voortschrijden van de tijd wordt zelden als ontwerpmiddel gebruikt terwijl het moment-in-de-tijd een zelfde betekenis heeft als een-plek-in-de-ruimte. De tijd gebruiken betekent bijvoorbeeld: Bij het ontluiken van de dag ook het ontluiken van het leven laten plaatsvinden. Wakker worden met de opkomende zon in de slaapkamer, ontbijten op het oosten. Het betekent bijvoorbeeld ook: op het tijdstip van inkeer, de avond, kunnen inkeren in huis en mijmeren bij de open haard. Of het betekent: vanuit je bed nog even naar de sterren kunnen kijken. De tijd in de natuur kan aan iedere plek iets eigens geven als het ontwerp daar ruimte aan biedt.

VORMGEVEN ? ……INHOUD GEVEN !

De eenheid maken van kosmos, mens, functie en gebouw is een ontwerphouding die organisch genoemd kan worden. Ecologisch of bio-ecologisch bouwen is daarinwelen minerale of plantaardige vormtaal  Materialen moeten “ademen”. Daarover op de pagina ecologisch bouwen meer.

Wellicht kent u het beroemde credo van architect Louis Sullivan: “Form follows function”. De vorm volgt de functie. Dat is een natuurlijke manier van ontstaan. Sullivan was één van de voorlopers van het “organisch bouwen”. Werkte Sullivan vanuit de functie, Antonio Gaudi, werkte met nadruk op het constructieve, dat hij als bron van het wezen van een gebouw zag. Veel van zijn constructies kunnen “organisch” genoemd worden, omdat zij het natuurlijke krachtenverloop verbeelden. Op het geesteswetenschappelijke gebied vertegenwoordigde Rudolf Steiner belangrijke impulsen. De term “organisch” is van hem afkomstig en zijn organische architectuur kenmerkt zich ook door een plantaardige of minerale vormtaal. Op het gebied van de relatie tussen mens, een gebouw en omgeving heeft Frank Lloyd Wright baanbrekend werk verricht. Een van Wright’s centrale thema’s was de geborgenheid en bescherming die mensen in gebouwen konden ervaren terwijl het vanuit die gebouwen de omgeving juist volop kon worden beleefd.

Organisch bouwen is wat mij betreft niet gebonden aan een plantaardige of minerale vormtaal. Organisch bouwen wil voor mij zeggen: vanuit de inhoud bouwen of eigenlijk: vanuit de betekenis. Constructie, functie, relatie met de omgeving, maar natuurlijk ook materiaal, kleur en verbeelding zijn eigenlijk middelen waarmee een gebouw betekenis krijgt voor de mensen voor wie het is ontworpen. Betekenis ook voor de plek waar het wordt gebouwd.. In deze tijd moet Sullivan’s credo opnieuw worden geformuleerd. Wat mij betreft maken we ervan:

Een van de vele betekenissen die een huis kan worden toegekend naast de verbinding met de buitenwereld, is de verbinding tussen het mannelijke en het vrouwelijke. In achtentwintig jaar tijd heb ik zoveel bijzondere ervaringen opgedaan met het (in traditionele termen gesproken:) verschil tussen “hem” en “haar”, dat dit een belangrijk aspect van mijn werk geworden is.  In essentie komt het erop neer dat het realiseren van gebouwde ruimte, ruimte “in de stof”, het pendant is van “ruimte in de geest”.